ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ ΓΙΟΡΤΗΣ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ
ΠΑΤΡΟΠΑΡΑΔΟΤΗ ΕΚΔΉΛΩΣΗ ΑΓΡΟΣΥΚΙΑΣ

Οι τρεις Ιεράρχες, Άγιοι Προστάτες της Παιδείας και των Γραμμάτων. Την εορτή των Τριών Ιεραρχών την καθιέρωσε για πρώτη φορά ο Αλέξιος Κομνηνός το 1100 μΧ. Για να τιμούν τε από τους χριστιανούς, οι τρεις μεγάλοι πατέρες της Εκκλησίας μας, για να σταματήσουν οι διαμάχες και φιλονικίες μεταξύ των πιστών σχετικά με το ποιος από τους τρεις Αγίους είναι ο πιο σπουδαίος ο πιο μεγάλος. (Άγιος Βασίλειος ο Μέγας, Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ή ο Άγιος Γρηγόριος ο θεολόγος).

Οι πιστοί χωρίστηκαν σε ομάδες, ανάλογα με ποιον Άγιο θεωρούσαν πιο σημαντικό και δραστήριο. Αυτοί που υποστήριζαν τον Μέγα Βασίλειο ονομαζόταν Βασιλείται, αυτοί που υποστήριζαν τον Άγιο Γρηγόριο τον θεολόγο λεγόταν, Γρηγορίται, και αυτοί που υποστήριζαν τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο λεγόταν Ιωαννίται.

Μετά από μερικούς αιώνες γύρο στο 1826 μΧ, ο Δημήτριος Φρειδερίκος, και ο Κωνσταντίνος Τυπάλδος, ιδρυτές της Ιονίου Ακαδημίας, καθιέρωσαν την ημέρα της εορτής των Τριών Ιεραρχών ως ημέρα αφιερωμένη στην Ελληνική Παιδεία. Αργότερα, καθιερώθηκε για όλων τον Ελληνισμό, εορτή των Τριών Ιεραρχών ως ημέρα αφιερωμένη στα Γράμματα και στην Παιδεία Από τότε ως και σήμερα, οι Τρεις Ιεράρχες θεωρούνται προστάτες των μαθητών, των φοιτητών και των σπουδαζόντων, και εορτάζονται 30 Ιανουαρίου και καθιερώθηκε σχολική αργία.

Την θεία Λειτουργία για την ημέρα των Τριών Ιεραρχών την έγραψε ο επίσκοπος Ιωάννης Μελανώπους ή Μαυρόπους), γραμματικός συγχρονιστείς του Αλεξίου Κομνηνού. Έγραψε ακόμα και το απολυτίκιο των τριών Αγίων.

Τους τρεις μέγιστους τους φωστήρας της Τρις ηλίου Θεαίτητος, τους την οικουμένη εκτίνω δογμάτων θείων πισεύσαντας, τους μελιρρύτους ποταμούς της Σοφίας, τους στην κτίση πάσαν θεογνωσίας νάμα σι κατά δεύσαντας, Βασίλειον τον Μέγαν, και το Γρηγόριο θεολόγο, συν τω κλείνω Ιωάννη, τω την γνώσω χρυσορρήμονι, πάντες των λόγων αυτών εράστε, συνελθόντες υμείς τιμήσω μεν, αυτοί γαρ τη Τριάδι, υπέρ ημών αεί πρεσβεύουσα.
Κοντάκιο
Τους ιερούς και θεό φθόγγους κήρυκας, την κορυφή των Διδασκάλων Κύριε, προσέλαβα εις απόλαυση, των αγαθών σου και ανάπαυσαν, τους πόνους γαρ εκείνων και τον καμάτων, εδέξω πάσαν όλο κάρπωση, ο μόνος δοξάζων τους Αγίους σου.

Το 1922 με την ανταλλαγή πληθυσμών, από τον Πόντο, από την πατρίδα του Αλέξιου Κομνηνού ήρθαν οικογένειες στην Αγροσυκιά, και μαζί με τα ήθη έθιμα, τους χορούς και τα τραγούδια τους, έφεραν και το πατροπαράδοτο έθιμο των τριών ιεραρχών. Στα χωριά της Αργυρούπολης του Πόντου, το χωριό Χάρσερα, ήταν ένα από τα πιο προνομιούχα χωριά, χάρις της χήρας Άννας, Αλέξιου, Κομνηνού. Στο Χωριό Χάρσερα τα καλοκαίρια παραθέριζαν Βασιλείς των Κομνηνών, γι’ αυτόν το λόγο η Άννα Κομνηνού έδωσε διαταγή να μην πειράξουν το χωριό, αυτό, οι κάτοικοι το εκτίμησαν και προς τιμήν του γεγονότος αυτού ονόμασαν το χωριό τους Χάρσερα, Δηλ, «Χάριν της χήρας» Χάρ σέρα.

Το έθιμο αυτό στην Χάρσερα αποτελούσε ένα έσοδο για της ανάγκες της μάθησης των παιδιών. Την ημέρα αυτή μαζευόταν όλοι οι κάτοικοι του χωριού στο σχολείο και ο καθένας έφερνε από ένα δώρο. Στο τέλος όσα δώρα μαζευόταν τα έβγαζαν σε δημοπρασία τα χρήματα που μάζευαν κάλυπταν τα έξοδα τον Δασκάλων, των βιβλίων και ότι ανάγκες παρουσιαζόταν στο σχολείο. Έτσι μαζί με τα άλλα που κατάφεραν να φέρουν μαζί τους, έφεραν το πατροπαράδοτο έθιμο, το καθιέρωσαν στην καινούργια τους πατρίδα.

Από τότε μέχρι το 2013 με την βοήθεια των κατοίκων της Αγροσυκιάς, τον εκάστοτε δασκάλων αναβιώνει το έθιμο των τριών Ιεραρχών, που μπορεί να είναι από τα λίγα χωριά που κατόρθωσαν να διατηρήσουν και να μεταδώσουν και στης επόμενες γενιές.

Σήμερα το έθιμο δεν αναπολείτε πλέον γιατί το σχολείο της Αγροσυκιάς εκλεισε δια τον λόγο ότι είχε λίγα παιδιά, μαζί εκλεισε και ο κύκλος του πατροπαράδοτου εθίμου γιατί δεν υπάρχουν συνεχιστές.

Κάποια στιγμή όταν δεν υπήρχαν παιδιά στο σχολείο από του Ποντίους της Χάρσερας το έθιμο το συνεχίστηκε από μερικούς Φαρασιότες γονείς που είχαν παιδιά και τους δασκάλους του Σχολείου. Παραπονέθηκαν κάποιοι και έκαναν λόγο γιατί το έθιμο ήταν δικό τους και το αναβίωναν Φαρασιότες Καππαδόκες. Ίσως η καλή θέληση να κρατηθεί το έθιμο των Καππαδοκών Αγίων αλλά και αυτό που για 80 χρόνια εγινε έθιμο της Αγροσυκιάς. Βέβαια οι Φαρασιότες της Καππαδοκίας ποτέ δεν είπαν ότι το έφεραν, αν και τιμούσαν του Καππαδόκες Αγίους το συνέχιζαν σαν έθιμο της Αγροσυκιάς χωρίς να λένε ότι είναι δικό τους. Δεν έπαιρναν μέρος όλοι οι Πόντιοι κάτοικοι του χωριού, εκτός από μερικούς πρόσφυγες, τους Απεσλήδες Ποντίους του χωριού της Αγροσυκιάς. Όμως αργότερα ήρθε το τέλος αυτού του ωραίου εθίμου όταν έκλεισε και το Σχολείο.

Οι τελετή ξεκινάει με τον ιερέα, τελείτε μνημόσυνο για τους κατοίκους και δασκάλους της εποχής εκείνης. Ψάλλετε το απολυτίκιο, μοιράζονται κόλλυβα μαζί με ένα ποτό, παλαιά προσφερόταν τσίπουρο γιατί ήταν της εποχής και πάντα σε κάθε σπίτι υπήρχε, τώρα προσφέρουν κονιάκ. Όταν υπήρχε δυνατότητα τα παιδιά έλεγαν ποιηματάκια, μαζί με χορωδίες με διάφορα τραγουδάκια, η και κανένα σκετς. Την δημοπρασία συνήθως την έκανε κάποιος κάτοικος που είχε χιούμορ που μπορούσε να προκαλέσει ευχάριστο συναίσθημα και να προκαλεί γέλιο για να γίνετε όσο το δυνατόν πιο ευχάριστη η δημοπρασία.

Για πολλά χρόνια το μέρος της δημοπρασίας το έκανε ο μπαρμπα Ηλίας Θεοδωρίδης κάτοικος της Χάρσερας. Αργότερα και άλλοι κάτοικοι όπως ο υιός Ιωάννης Θεοδωρίδης, ο Ιορδάνης Πετρίδης, ο Γεώργιος Αναστασιάδης και άλλοι.

Η δημοπρασία άρχιζε εκτιμώντας τα δώρα περίπου και έλεγε μια τιμή, αυτός που έκανε την δημοπρασία πάντα με χαμηλό τίμημα. Όποιος κάτοικος επιθυμούσε ανέβαζε το ποσό, άλλος χτυπούσε πιο πάνω ώσπου κάποτε ο δημοπρατών μετρούσε αργά, αργά, ως το τρία, αν δεν υπήρχε άλλη προσφορά τα δώρα κατοχυρωνόταν, στον τελευταίο. Τα έπαιρνε κάποιος που οριζόταν με ένα δίσκο τα μετέφερε κερνώντας του ένα ποτό. Αυτός με την σειρά του έβαζε στον δίσκο το ποσό που έχει χτυπήσει, και έτσι συνεχιζόταν η δημοπρασία, ώσπου να τελειώσουν τα δώρα. Μετρούσαν τα χρήματα μπροστά στον κόσμο και ανακοινώνονταν το ποσό, τα χρήματα τα έπαιρνε ο διευθυντής του σχολείου μαζί με την σχολική επιτροπή και τα χρησιμοποιούσαν όπου έκριναν αυτοί για της ανάγκες του σχολείου. Μετά το πέρας της εκδηλώσεις υπάρχουν διάφορα εδέσματα, με ποτά κρασιά, αναψυκτικά, στην αίθουσα, που οι προσκεκλημένοι κερνιούνται, διασκεδάζουν, και πολλές φορές συνεχιζόταν το γλέντι μέχρι το πρωί, χορεύοντας και τραγουδώντας με τοπικά όργανα.